Liệu Úc có bị tổn thương trước các đòn 'nắn gân' của Trung Quốc?

Trung Quốc “nắn gân” Úc

Hôm 29-4, phát biểu với báo chí tại Canberra, Thủ tướng Scott Morrison nhấn mạnh tầm quan trọng về việc mở một cuộc điều tra về nguồn gốc virus gây Covid-19.

Ông nói: “Đây là một virus đã cướp đi hơn 200.000 sinh mạng trên khắp thế giới. Dịch Covid-19 đã khiến nền kinh tế toàn cầu đóng cửa. Các hệ lụy và tác động của nó là ngoại lệ. Giờ đây, sẽ là hợp lý và đúng đắn khi thế giới muốn một cuộc thẩm định độc lập về việc dịch bệnh đã xuất hiện như thế nào để chúng ta có thể rút ra các bài học và ngăn ngừa vấn đề này tái diễn”.

Phát biểu của ông Morrison cho thấy ông không nao núng trước các thông điệp răn đe trả đũa kinh tế của Trung Quốc.

Trước đó, vào ngày 22-4, ông Morrison kêu gọi tất cả thành viên của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ủng hộ một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc và quá trình lây lan của Covid-19. Một tuần sau, Cheng Jingye, Đại sứ Trung Quốc tại Úc, lên tiếng “nắn gân”.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn tờ Australian Financial Review hôm 27-4, ông Jingye nói: “Có lẽ người dân Trung Quốc sẽ tự hỏi: Tại sao chúng ta lại uống rượu vang Úc, ăn thịt bò Úc… Các bậc phụ huynh (ở Trung Quốc) cũng sẽ cân nhắc lại xem liệu Úc có phải là nơi tốt nhất để gửi con cái họ sang du học”.

Ông cảnh báo du khách Trung Quốc có thể suy nghĩ kỹ về các kế hoạch viếng thăm Úc. Giáo dục và du lịch là những ngành dịch vụ xuất khẩu lớn nhất của Úc, chỉ đứng sau xuất khẩu năng lượng, và Trung Quốc là thị trường lớn nhất của nước này.

Tiếp đó, hôm 10-5, các nhà sản xuất ngũ cốc Úc nhận được thông báo từ Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết đang xem xét áp thuế chống trợ cấp lên đến 73,6% nhằm vào lúa đại mạch nhập khẩu từ Úc.

Trước đó, Bộ Thương mại Trung Quốc đã tiến hành cuộc điều tra kéo dài 18 tháng về cáo buộc các nhà sản xuất ngũ cốc Úc đang bán phá giá lúa đại mạch tại thị trường Trung Quốc.

Cho đến nay, Úc là nước cung cấp lúa đại mạch hàng đầu cho Trung Quốc với giá trị kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này lên tới 1,3 tỉ đô la Mỹ mỗi năm. Trung Quốc mua hơn 50% sản lượng lúa đại mạch xuất khẩu của Úc.

Andrew Weidemann, Chủ tịch tổ chức Các nhà sản xuất ngũ cốc Úc, nói: “Trung Quốc cáo buộc chúng tôi gây thiệt hại lớn cho ngành lúa mạch của họ. Chúng tôi sẽ cực kỳ thất vọng nếu cáo buộc này xuất phát từ động cơ chính trị”. Ông khẳng định chính phủ Úc không trợ cấp cho các nhà sản xuất lúa mạch ở nước này.

Chưa dừng lại ở đó, hôm 12-5, Trung Quốc tuyên bố dừng nhập khẩu thịt bò từ bốn công ty chế biến thịt lớn của Úc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc giải thích quyết định này nhằm bảo vệ “an toàn và sức khỏe của người tiêu dùng Trung Quốc” do hải quan nước này liên tục phát hiện các nhà chế biến thịt bò Úc vi phạm các tiêu chuẩn về thanh tra và kiểm dịch. Người phát ngôn khẳng định việc ngưng nhập khẩu thịt bò Úc không liên quan đến các tranh cãi về dịch Covid-19.

Bộ trưởng Thương mại Úc, Simon Birmingham, cho biết động thái trên của Trung Quốc đe dọa hàng ngàn việc làm ở 4 công ty chế biến thịt bò của Úc cũng như những nông dân bán thịt bò cho các công ty này.

Theo Giám đốc Hội đồng thịt Úc, Patrick Hutchinson, 4 công ty này chiếm gần 20% sản lượng thịt bò Úc xuất khẩu sang Trung Quốc. Năm ngoái, trị giá xuất khẩu thịt bò của nước này sang Trung Quốc lên tới 1,94 tỉ đô la và là nước cung cấp thịt bò lớn thứ 3 của thị trường đông dân nhất thế giới này.

Đòn cảnh cáo?

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Úc, đóng góp đến 38% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của Úc trong năm 2019.

Quặng sắt, than đá và khí đốt đóng góp hơn 60% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Úc sang Trung Quốc mỗi năm. Trong khi đó, tỉ lệ đóng góp của thịt bò và lúa đại mạch cho tổng kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc là gần 20%.

Stephen Innes, Giám đốc chiến lược toàn cầu ở Công ty giao dịch ngoại hối AxiCorp, nói: “Đầu tiên là lúa đại mạch, giờ đây là thịt bò. Úc đang chịu sức ép vì các vấn đề thuế quan với Trung Quốc”.

Một số nhà chế biến thịt bò ở Úc đang lo ngại động thái của Trung Quốc dừng nhập khẩu thịt bò từ 4 công ty Úc có liên quan đến căng thẳng với Úc về việc điều tra nguồn gốc Covid-19.

“Một số nhà chính trị ở Úc phát ngôn quá mạnh mẽ. Họ cần phải dừng những lời lẽ cứng rắn với Trung Quốc, đặc biệt là những chỉ trích và suy đoán về nguồn gốc của Covid-19”, Sam McNiven, người sáng lập Công ty chế biến thịt bò Providore Global (Úc) nói.

Cho đến nay, Trung Quốc chưa đả động gì đến những mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Úc sang Trung Quốc gồm quặng sắt, than đá và khí đốt. Nhưng với động thái “chĩa mũi dùi” vào lúa đại mạch và thịt bò Úc, Trung Quốc dường như đang bắn phát súng cảnh cáo trước con tàu kinh tế Úc.

Nhà kinh tế James McIntyre của Bloomberg Economics nhận định: “Một số mặt hàng xuất khẩu của Úc sang Trung Quốc như quặng sắt có thể ít bị đe dọa hơn nhưng xuất khẩu hàng hóa nông nghiệp và dịch vụ của Úc như giáo dục và du lịch là những mục tiêu dễ bị tổn thương nặng nề vì các ngành này sử dụng nhiều lao động và có tầm quan trọng đối với một số vùng trọng yếu ở Úc”.

Hôm 12-5, tờ Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) đăng bài xã luận nói rằng động thái dừng nhập khẩu thịt bò Úc và cân nhắc áp thuế chống trợ cấp đối với lúa đại mạch Úc “không nhất thiết là đòn trừng phạt kinh tế của Trung Quốc nhằm vào Úc nhưng đây có thể là hồi chuông cảnh tỉnh để Úc suy ngẫm về các mối liên kết kinh tế với Trung Quốc”.

Hôm 13-5, Nghị sĩ Hạ viện Úc, George Christensen, gọi quyết định cấm nhập khẩu thịt bò Úc của Trung Quốc là “hành động hèn hạ” nhằm trả đũa và đe dọa Úc liên quan đến việc Úc yêu cầu điều tra nguồn gốc  Covid-19.

Ông cho rằng Úc đang “bỏ quá nhiều trứng vào một giỏ” khi kim ngạch xuất khẩu của Úc sang Trung Quốc đóng góp đến 7,9% GDP nước này. “Đã đến lúc phải lên tiếng phản đối Trung Quốc thâm nhập và đe dọa kinh tế chống lại đất nước chúng ta”, ông nói.

Bloomberg, Reuters, news.com.au

Chánh Tài